GS Trương Nguyện Thành làm ngược lại: mặc quần đùi để dạy học, gây tranh cãi, nhưng làm bùng lên cuộc tranh luận xã hội về sự hình thức trong giáo dục. Đây chính là tư duy đối lập “đúng lúc, đúng chỗ” để tạo đột phá.
Chìa khóa thú vị nhất của sách Nghĩ Khác – Làm Khác của Giáo sư Trương Nguyện Thành: Tư duy đối lập (hay còn gọi là “tư duy ngược”, “nghĩ ngược chiều”)
Trong cuốn Nghĩ Khác – Làm Khác, Giáo sư Trương Nguyện Thành dành nhiều tâm huyết để nói về tư duy linh hoạt và khả năng thích nghi, như là một nền tảng quan trọng của thành công và hạnh phúc trong thời đại biến đổi nhanh chóng.
Tư duy linh hoạt (flexible thinking) theo ông không đơn thuần là thay đổi ý kiến một cách dễ dãi, mà là khả năng:
- Chuyển đổi góc nhìn, nhìn một vấn đề từ nhiều hướng khác nhau.
- Chấp nhận mâu thuẫn và không bị ràng buộc bởi “đúng – sai” cứng nhắc.
- Dám rũ bỏ những niềm tin cũ, để tiếp thu cái mới phù hợp hơn.
- Không đồng nhất bản thân với tư duy hiện tại, mà luôn xem nó là tạm thời và có thể nâng cấp.
“Người không thay đổi được cách nghĩ thì dù có thay đổi hành vi cũng chỉ là diễn kịch.” 
Thế giới ngày nay thay đổi nhanh: công nghệ, thị trường, mối quan hệ, cả bản thân chúng ta cũng thế. Tư duy thích nghi được định nghĩa là khả năng:
- Nhận diện và chấp nhận sự thay đổi thay vì phủ nhận nó.
- Điều chỉnh cảm xúc, niềm tin và hành vi sao cho phù hợp với hoàn cảnh mới.
- Không bám víu vào “cái tôi” quá khứ – sẵn sàng học lại, bắt đầu lại.
- Biến khó khăn thành cơ hội học hỏi.
Ông đưa ra ví dụ bản thân khi về Việt Nam làm giáo dục: nhiều giá trị phương Tây ông học được phải được điều chỉnh để phù hợp với văn hóa và con người Việt. Nếu không có tư duy thích nghi, thì dễ rơi vào trạng thái phản kháng hoặc thất vọng.
Giáo sư Trương Nguyện Thành nhấn mạnh rằng để đạt được thành công và hạnh phúc, chúng ta cần:
- Nhận diện và vượt qua tư duy cố định: Nhận biết những niềm tin giới hạn và thay thế bằng những quan điểm tích cực hơn.
- Thích nghi với thay đổi: Chấp nhận rằng thế giới luôn biến động và linh hoạt điều chỉnh kế hoạch cá nhân cho phù hợp.
- Học hỏi liên tục: Luôn tìm kiếm kiến thức mới và không ngừng phát triển bản thân.
- Thử nghiệm và sáng tạo: Không ngại thử những cách tiếp cận mới để giải quyết vấn đề.
Cuốn sách cung cấp các công cụ và phương pháp giúp bạn rèn luyện tư duy linh hoạt, từ đó nâng cao khả năng thích nghi và phát triển trong môi trường thay đổi liên tục.
Quyên Lê
